CGFT, Yönetim Kurullarında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini bir kurumsal yönetim ve yönetim kurullarının etkinliği meselesi olarak ve Cinsiyet Temelli Şiddet ve Tacizi ise kadınların iş hayatına etkin katılımında önemli bir engel olarak görmektedir.
Bu çalışmaların bir sonucu olarak geliştirilen projeler kapsamındaki faaliyetler aşağıda özetlenmektedir:
- YÜZDE 30 KULÜBÜ TÜRKİYE KAMPANYASI
2010 yılında Birleşik Krallık'ta kurulan %30 Kulübü Kampanyası, o zamandan beri küresel bir misyona dönüşmüştür. 2016 yılında %30 Kulübü'nün Türkiye Kampanyası’nın kurulma çabaları başlatıldı ve Tayfun Bayazıt, Ahmet Dördüncü, Humphrey Hutton, Murat Özyeğin, Sani Şener, Ömer Yüngül, Murat Yeşildere ve Melsa Ararat kurucu üyeler olarak yer aldı. Türkiye Kampanyası 2017 yılında Borsa İstanbul ev sahipliğinde başlatıldı. Kampanyaya kurulduğu günden bu yana Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu ev sahipliği yapmakta ve koordine etmektedir. Şu anda 79 üyesi bulunmaktadır.
%30 Kulübü Türkiye’nin hedefleri aşağıdaki gibidir;
- 2025 yılı sonuna kadar BIST Yıldız Pazarı ve Ana Pazar şirketlerinin yönetim kurullarında %30 kadına ulaşma
- 2025 yılı sonuna kadar üst yönetimde %30 kadına ulaşma
- 2025 yılı sonuna kadar BIST 100 şirketlerinde tamamen erkeklerden oluşan yönetim kurulu kalmaması
Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu’nun 2013 yılından beri yayımladığı Women on Board raporunun 2023 araştırmasına göre, BIST şirketlerinin yönetim kurullarında kadın oranı %17.9 iken, yönetim kurullarında kadın bulunmayan şirket sayısı 179’dur. Raporun tamamını okumak için tıklayınız.
- BAĞIMSIZ KADIN DİREKTÖRLER PROJESİ
Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu (CGFT), Egon Zehnder International (EZI) Türkiye ile stratejik ortaklıkta, 2012 yılında 'Bağımsız Kadın Direktörler (IWD)' projesini başlattı. 2012 Ocak ayında yönetim kurulu üyelerinin 1/3'ünün bağımsız olmasını gerektiren Sermaye Piyasası Kurulu Türkiye (SPK) kararı yürürlüğe girdi. Bu karar aynı zamanda en az bir kadın yönetici bulundurma önerisinde bulunsa da, şirketlerin yönetim kurulu büyüklüğünü artırıp çoğunlukla erkekleri bağımsız yönetici olarak atamaları sonucunda, kadınların yönetim kurullarındaki oranı 2011'de %12.5'ten 2012'de %11.5'e düştü. IWD, bu kararın istenmeyen bir sonucuna yanıt olarak ortaya çıktı.
IWD Projesi, şirketleri bağımsız yönetici adayları olarak kadın adayları göz önünde bulundurmaya teşvik etmeyi ve yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla, nitelikli kadınların bir veritabanı tutulmaktadır. Her aday başvurusu, Forum ve EZI Türkiye tarafından belirlenen kriterlere göre değerlendirilmektedir. Ekim 2023 sonu itibarıyla IWD veritabanında 324 yönetim kurulu için nitelikli kadın bulunmaktadır. IWD veritabanı için nitelikli olan kadınlar, ayrı bir değerlendirme sürecinden geçmeden başvururlarsa, Global Board Ready Women (GBRW) veritabanına dahil edilmektedir.
2013 yılında SPK, IWD tarafından önerilen taslağı göz önünde bulundurarak tavsiyesini revize etti. Buna göre, SPK'nın mevcut Kurumsal Yönetim İlkeleri'nin yeni 4.3.9 maddesi, halka açık şirketlerin yönetim kurullarında kadın üye oranı için %25'ten az olmamak üzere bir hedef belirlemelerini ve bu hedeflere ulaşmayı sağlayacak bir politika oluşturup, bu hedefe ulaşma konusundaki ilerlemeyi yıllık olarak değerlendirmelerini ve raporlamalarını gerektirir. Karar, "Uygula veya Açıkla" yaklaşımına dayanmakta ve hedef belirlemeyen şirketlerin, zorunlu yıllık Kurumsal Yönetim Uyum Raporlarında neden uyum sağlamadıklarını açıklamaları gerekmektedir.
2012'den bu yana IWD Projesi, IFC dahil olmak üzere birçok şirket ve yatırımcıya uygun kadın yönetim kurulu adayları bulmada yardımcı oldu. Proje ayrıca, Türkiye'de zorunlu elektronik genel kurulları kullanarak, tümü erkeklerden oluşan yönetim kurullarına cinsiyet çeşitliliği hedefleri hakkında sorular soran bir hissedar girişimini de içermektedir.
IWD projesi kapsamında araştırmacılar, yönetim kurulları hakkında veri toplar, eğilimleri analiz eder, akademik araştırmalar yapar ve bulguları yayınlar. Toplanan verileri kullanarak, araştırmacılar Sabancu Üniversitesi akademisyenleri tarafından geliştirilen Kadınlarla Güçlendirilmiş Yönetim Kurulları Endeksi'ni hesaplar ve çeşitli kategorilerde en yüksek puan alan yönetim kurullarına sahip şirketlere Kadın Direktörler Konferansında ödülleri verilir.
Proje Stratejik Ortağı:
- TÜRKİYE'DE ŞİRKET YÖNETİM KURULLARINDA KADIN ORANINI ARTTIRMAYA YÖNELİK YOL HARİTASI ve YÖNETİM KURULLARINDA KADINLARIN TEMSİLİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ PROJESİ
Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu EBRD tarafından konuyla ilgili paydaşların katkılarıyla geliştirilen Türkiye’de Şirket Yönetim Kurullarında Kadın Oranını Arttırmaya Yönelik Yol Haritası üzerinde danışma sürecine kolaylaştırıcı olarak destek vermektedir. Yol Haritası ve danışma süreci ile ilgili detaylı bilgi almak için buraya tıklayınız.
EBRD, yerel şirketlerin yönetim kurullarında kadınların varlığını artırmak amacıyla, 2019 yılından bu yana Türkiye'de çok sayıda paydaşla birlikte, daha etkili yönetim kurulu kararları alma ve iyileştirilmiş şirket performansına bağlı bir özellik olarak kurumsal yönetim kurullarında cinsiyet çeşitliliğinin artırılmasını kolaylaştıracak bir yol haritası geliştirmek için çalıştı. Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Kurucu Direktörü Melsa Ararat tarafından koordine edilen ve kabul edilen Yol Haritası, kurulların cinsiyet çeşitliliğinden ve/veya öngörülen sonuçlarından yararlanacak kilit paydaşlar tarafından gerçekleştirilecek kapsamlı ve koordineli bir eylem planı önermektedir. Potansiyel düzenleyici ve yasal araçları incelemeye ek olarak, Yol Haritası aşağıdaki yapı taşlarını öngörmektedir:
- Özel bilgi platformları ve ürünleri ve medya kampanyaları ile kurumsal yönetim kurullarında cinsiyet çeşitliliğinin faydaları hakkında farkındalık yaratmak;
- Eğitim, sertifikasyon ve yönetim kurulu çıraklığı yoluyla ‘yönetim kuruluna hazır’ kadın aday havuzunu artırmak ve daha görünür kılmak,
- Adaylık süreçlerinin "yönetim kuruluna hazır" kadınlar tarafından karşılanabilecek beceri ve yetkinlik gereksinimlerini dikkate almasını sağlamak için bir "yönetici adaylığı araç seti" sunmak.
Yol haritasında öngörüldüğü gibi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ev sahipliğinde, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) koordinasyonunda 17.05.2022 tarihinde Ankara’da düzenlenen Türkiye’de Yönetim Kurullarında Kadınların Temsiliyetinin İyileştirilmesinin Desteklenmesi Projesi - Mevzuat ve Düzenlemeler Çalıştayı’nda ilgili kurumlardan 59 kişinin katılımıyla mevzuat ve düzenleme alternatifleri tartışmaları gerçekleştirilmiştir. İki aşamalı olarak planlanan Çalıştayın 17 Mayıs’ta gerçekleşen Birinci Oturumunda şunlar amaçlanmıştır:
- Türkiye'de şirket yönetim kurullarında ve üst karar organlarında kadınların temsilinin mevcut durumunun anlaşılması
- Kadınların şirket karar organlarında temsilinden beklenen faydaların anlaşılması
- Türkiye’nin benzer ülkelerden olumsuz yönde farklılaşmasına etkisi olan mevcut mevzuat ve yasal düzenlemelerin değerlendirilmesi
- Diğer ülkelerde benimsenen stratejiler konusunda bilgi sahibi olunması
- Çalıştayın İkinci Oturumuna hazırlık için ortak çalışma yöntemi ve planının belirlenmesi
EBRD destekli Yönetim Kurullarında Kadınların Temsilinin İyileştirilmesini Teşvik Projesi kapsamında planlanan ikinci Çalıştay 11 Ocak 2023 tarihinde düzenlenmiştir. Paralel oturumlarda, Sentez Raporunda ortaya konan beş ana-başlık altındaki öneriler tartışılmış ve öncelikli düzenleme önerileri; öncü şirketler, iş dünyası üst örgütleri ve kamu otoriteleri tarafından özendirilerek ilerideki bağlayıcı düzenlemelere yol açabilecek gönüllü uygulamalar ve destekleyici ekonomik ve sosyal politikalar belirlenmiştir. Paralel oturumların Çalışma Grupları raporları aşağıdaki başlıklar altından entegre edilmiştir:
- Yönetim Kurulları ile İlgili Düzenlemeler ve Cinsiyet Kotası
- Şirket Politikaları ve İş Dünyasının Liderliği
- Destekleyici Ekonomik ve Sosyal Politikalar
- ELEKTRONİK GENEL KURULLAR PROGRAMI
CGFT ekibi, 2012 yılında halka açık şirketlerin yönetim kurullarında en az bir kadın üye bulundurulması yönündeki SPK kurumsal yönetim düzenlemeleri kapsamında yönetim kurullarında kadın üye olmayan şirketlerin hisselerini satın alarak elektronik genel kurullarına yatırımcı olarak katılmaya başladı. Programın amacı bu şirketlerde düzenlemeler konusunda farkındalık yaratmak ve genel kurullara katılan diğer yatırımcıları harekete geçirmektir.
Yüzde 30 Kulübü Türkiye Proje ve Kaynak Geliştirme Komitesi gönüllüleri 2023 yılında yönetim kurulunda kadın bulunmayan 56 BİST şirketinin genel kurullarına katıldı. Aynı çalışma her yıl düzenli olarak devam etmektedir.
BADV projesi kapsamında 208 şirket yöneticisi toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimleri aldı ve 20 şirket kadına yönelik şiddeti engelleyen işyeri politikalarını hayata geçirdi. BADV Projesi ayrıca 2018 yılında Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun, Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Dünya Şampiyonları listesinde yer alan 16 proje arasına Türkiye’den giren tek proje oldu.
Proje Destekçileri:
Proje İşbirliği:
Proje Destekçisi (2013-2014):
- TOPLUMSAL CİNSİYET UZMANLARI VERİ TABANI
ILLAC Ltd ve SU CGFT Toplumsal Cinsiyet Temelli Taciz ve Şiddet Kapasite Geliştirme Programı (EBRD) çerçevesinde bir Toplumsal Cinsiyet Uzmanları Veri Tabanı geliştirmiştir. Veri tabanı toplumsal cinsiyet eşitliği ve cinsiyet temelli şiddet ve tacizle ilgili işyeri politikaları geliştirmek isteyen şirketlerin uzman desteğine erişimlerine yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Bu veri tabanı SU CGFT ve Egon Zehnder Türkiye iş birliği ile geliştirilen Bağımsız Kadın Direktörler Veri Tabanına bir ilavedir.
Veri tabanında yer almak isteyen uzmanlar iwdturkey@sabanciuniv.edu adresine bir elektronik posta ile gerekli kriterleri nasil sağladıklarını açıklayan CV’lerini yollayarak başvurabilirler. İstenen niteliklere sahip olan uzmanlar listesi EBRD tarafından müşterileri ile paylaşılacaktır. Gerekli niteliklere aşağıdaki pdf dosyasından erişilebilir.
Proje Finansmanı:
Proje Yöneticisi:
